Cyberbezpieczeństwo w czasie pandemii

Kolejna porcja informacji z cyklu zagrożeń z dziedziny cyberbezpieczeństwa opisuje sytuacje z jakimi można się obecnie spotkać w związku z wybuchem pandemii wirusa SARS-coV-2.

Przede wszystkim podkreślić należy fakt, że każda sytuacja może zostać wykorzystana do tego, aby przeprowadzić atak, dokonać oszustwa, wyłudzenia czy w jakikolwiek inny nieetyczny sposób osiągnąć zysk. Obecnie działania cyberprzestępców wykorzystują naturalne ludzkie odruchy i emocje:  strach, stres, atmosferę niepewności i zagrożenia.

Bardzo dużo osób otrzymało ostatnio wiadomości SMS lub e-mail informujące o tym, że planowane są działania państwa polegające na zajęciu środków zdeponowanych w bankach na poczet walki z koronawirusem. Celem zachowania pewnych sum na kontach bankowych proponuje się złożyć odpowiednią deklarację, dostępną na stronie, do której odsyła załączony link. Pod żadnym pozorem nie należy otwierać takiego linku!

Należy również zwrócić szczególną uwagę na komunikaty otrzymywane droga mailową z naszych banków czy innych instytucji. Niektóre z nich to spreparowane wiadomości typu phishing w których oszuści, wykorzystując panującą sytuację i podszywając się pod znane nam podmioty, informują o swoich działaniach związanych z sytuacja epidemiczną. Szczegóły są dostępne w załączonych linkach, których otwarcie kieruje na spreparowane strony wyłudzające dane. Należy zachować szczególną ostrożność w takich sytuacjach i weryfikować czy strona posiada stosowne zabezpieczenia.

Rozpaczliwa sytuacja szpitali proszących o pomoc materialną wykorzystywana jest przez oszustów tworzących w Internecie fikcyjne zbiórki pieniędzy na zakup środków ochrony osobistej. Przed wpłatą należy upewnić się kto jest organizatorem zbiórki, czy jest to zaufana, powszechnie znana instytucja.

Problemy w zaopatrzeniu w środki ochrony osobistej stały się polem do nadużyć i oszustw. Pojawiły się w Internecie oferty sprzedaży masek, środków dezynfekujących, rękawiczek i itp. w spekulacyjnych cenach. Duże portale aukcyjne rozpoczęły walkę z tego typu praktykami, ale wciąż można natrafić na tego typu ogłoszenia.

Pojawiły się również oferty sprzedaży medykamentów, leków i innych środków reklamowanych jako skuteczne w profilaktyce lub walce z wirusem, podpierające się często pseudonaukowymi opiniami lub dowodami skuteczności. Należy pamiętać, że wciąż nie ma oficjalnie zalecanych i zatwierdzonych  leków ani szczepionki na wirusa SARS-coV-2. Zakup tego typu środków nie zabezpieczy przed wirusem, a może wręcz doprowadzić do problemów zdrowotnych.
Można również dotrzeć do ofert sprzedaży testów na obecność koronawirusa z niepewnych i niesprawdzonych źródeł (najczęściej azjatyckich) – tu również apeluje się o daleko idącą ostrożność i rozwagę!

Obowiązujące rozporządzenia i kampania medialna zachęcająca do pozostania w domu powoduje, że wzrosła sprzedaż przez Internet. To również pole do ogromnych nadużyć i oszustw. Pojawia się sporo fikcyjnych sklepów kuszących rabatami, promocjami i atrakcyjnymi ofertami odwołując się do haseł #zostanwdomu. Przypominamy, że należy upewnić się czy e-sklep, w którym znaleźliśmy coś interesującego jest wiarygodny.

Przypominamy, że aktualne informacje na temat koronawirusa dostępne są pod adresem www.gov.pl">https://www.gov.pl.
Polecamy również naszą stronę intranetową: https://ipk.gkpge.pl/aktualnosci/Strony/Koronawirus.aspx

 

Otwarte sieci Wi-Fi
Kolejna porcja informacji z cyklu zagrożeń z dziedziny cyberbezpieczeństwa dotyczy zagrożeń na jakie jesteśmy narażeni gdy decydujemy się na podłączenie do otwartych sieci WiFi.

Stały dostęp do internetu okazuje się obecnie wręcz niezbędny do funkcjonowania, przynajmniej dla przeważającej części społeczeństwa. Bycie „on-line” stało się modą, stylem życia, w wielu przypadkach sposobem na prowadzenie własnego biznesu. Wiele osób nie jest w stanie wyobrazić sobie życia bez smartfonu, tabletu, laptopa w domu i poza nim. Jedno z pierwszych pytań jakie pada gdy pojawiamy się w nowym miejscu brzmi: „Czy jest tu jakieś WiFi ?”. Wiadomo, pakiety internetowe w smartfonach są obecnie czymś normalnym, ale tez mają ograniczoną wielkość i bardzo chętnie tam gdzie się da chciałoby się oszczędzić – stąd darmowe WiFi brzmi często jak ocalenie. Zwłaszcza za granicą, na wakacjach, na lotnisku, w hotelu czy w restauracji. Wrzucenie doskonałego zdjęcia na Facebooka lub Instagrama „kosztuje” wtedy mniej. Ale czy aby na pewno?

Nie wszyscy bowiem zdają sobie sprawę, jak niebezpieczne może być korzystanie z hotspotów – publicznie udostępnionych sieci bezprzewodowych. Zastanówmy się na czym polega zagrożenie?

Publicznie dostępne sieci bardzo rzadko są zabezpieczone równie dobrze co siec biurowa czy domowa, a zdarza się że tych zabezpieczeń nie posiadają praktycznie wcale. Tym samym stanowią bardzo wygodną, prostą i skuteczną furtką dla różnego rodzaju cyberprzestępców mogących bez wysiłku wykraść nasze dane, prywatne hasła czy inne informacje. Dlaczego tak jest?

W przypadku sieci domowych nazwa sieci (SSID) wraz z hasłem (najczęściej stosunkowo skomplikowanym – chcemy się w końcu chronić przed sąsiadami), oraz w połączeniu z protokołem szyfrowania (np. WPA /WPA2) tworzy bezpieczną enklawę.

W centrum handlowym, kawiarni czy w parku widzimy bardzo często tylko nazwę dostępnej otwartej sieci. Wystarczy tylko kliknąć i być online…

Jeśli to zrobimy – wszystko to co piszemy na laptopie, smartfonie zaczyna krążyć po sieci w postaci niezaszyfrowanej – treści na komunikatorze, numery karty kredytowej, hasło do poczty elektronicznej – czy można być bardziej wymarzonym „klientem” dla cyberprzestępcy?

A stąd już prosta droga do utraty pieniędzy na koncie, czy kradzieży tożsamości – wirtualne zagrożenie może szybko przerodzić się w realne problemy.

Jak więc bezpiecznie korzystać z internetu poza domem łącząc się z hotspotami? Trzeba przestrzegać kilku podstawowych zasad.

Traktuj każdą nieznaną się jako podejrzaną. Zweryfikuj jej nazwę z danymi uzyskanymi np. od obsługi hotelu, kelnera w kawiarni, czy personelu lotniska.
 

1. Unikaj sieci niechronionych hasłem. Są one najbardziej podejrzane, często są celowo generowane przez hackerów by skusić potencjalne ofiary do podłączenia się do nich.

2. Wyłącz automatyczne łączenie się z sieciami bezprzewodowymi. Mimo iż ucierpi na tym Twoja wygoda to Ty zdecydujesz czy sieć, w zasiągu której właśnie się znalazłeś jest bezpieczna.

3. Korzystaj z programu antywirusowego i zapory. Mimo iż to podstawa, wciąż nie każdy o tym pamięta i nie korzysta nawet z dostępnych darmowych rozwiązań.

4. Planując wykonanie operacji bankowych, płatności kartą przełącz się na transfer danych w telefonie i upewnij się czy łączysz się z właściwym serwisem, stosującym protokół SSL. Bezpieczna strona oznaczona będzie zieloną kłódką a w jej adresie znajdzie się „https” zamiast „http”

5. Jeżeli planujesz połączyć się z domowym serwerem, lub siecią firmową koniecznie skorzystaj z mechanizmu VPN – Virtual Private Network, tworząc wirtualny, szyfrowany tunel zapewniający bezpieczne połączenie. Można go w prosty sposób utworzyć korzystając nawet z darmowych aplikacji.

6. Jeśli to możliwe tam, gdzie wprowadzasz hasła, postaraj się wprowadzić dwustopniowy proces uwierzytelniania, np. poprzez weryfikację danych SMS-em. Zadbaj też o to by hasła te były bezpieczne.

Na koniec odrobina statystyki. W 2016 roku, www.cnbc.com">wg danych firmy Symantec, z publicznych sieci korzystało aż 87% amerykańskich konsumentów, a ponad 60% z nich uważało, że nie ma w tym żadnego niebezpieczeństwa. Pozostaje mieć nadzieję, że polscy internauci oraz ta publikacja poprawi te wyniki.

Zakupy online

Kolejna porcja informacji z cyklu zagrożeń z dziedziny cyberbezpieczeństwa dotyczy zagrożeń na jakie jesteśmy narażeni podczas gorączkowych zakupów przedświątecznych dokonywanych coraz częściej za pomocą sklepów elektronicznych.

 Boże Narodzenie to czas, które zwyczajowo spędzamy w rodzinnym gronie, pośród bliskich, których dodatkowo chcemy obdarować prezentami. Chcąc uniknąć zatłoczonych sklepów, galerii, parkingów coraz częściej uwagę naszą przykuwa oferta internetowych sklepów oferujących relatywnie tani i bogaty asortyment w zasadzie wszystkiego co tylko chcemy kupić.

Badania wskazują, że już 62% zakupów w Polsce dokonywanych jest w internecie. Niestety wyniki badań analizują również przestępcy i bardzo skrzętnie wykorzystują nasze preferencje, podszywając się pod sklepy online, operatorów płatności lub zamieszczając fałszywe ogłoszenia i oferty.

Świadomość zagrożeń jakie czyhają na nas po przekroczeniu progu wirtualnego sklepu pozwoli uniknąć przykrych niespodzianek. 

• Warto zacząć od weryfikacji, jak długo działa e-sklep, który nas interesuje – im dłużej funkcjonuje na rynku, tym często większe bezpieczeństwo naszych zakupów. Czujność powinny wzbudzać szczególnie kuszące oferty oferowane przez nieznanych dostawców.
• Koniecznie przeczytajmy opinie o sklepie czy sprzedawcy, które publikowane są w internecie. Szczególną ostrożność powinny wzbudzić te, które posiadają wiele negatywnych komentarzy wystawionych w krótkim czasie. Często można natychmiast dowiedzieć się, że sklep, który kusi nas doskonałą ofertą jest atrapą, która zniknie z naszych oczu natychmiast po dokonaniu płatności.
• Sprawdź dane kontaktowe na stronie sklepu, poszukaj adresu siedziby, numeru telefonu kontaktowego, bądź ostrożny jeśli sklep oferuje wyłącznie możliwość kontaktu elektronicznego. Wiarygodny sklep podaje dane rejestrowe (NIP, KRS, REGON), które można zweryfikować w ogólnodostępnych rejestrach.
• Uważaj na tzw. „wyjątkowe okazje” gdyż przestępcy stosują metodę zwabiania ofiar wyjątkowo korzystnymi ofertami na przedmioty kosztujące zazwyczaj znacznie więcej.
• Sklep oferujący możliwość odbioru osobistego jest bardziej wiarygodny od tego, który taką możliwość wyklucza.
• Przystępując do płatności, sprawdź czy zostałeś skierowany do prawdziwej strony operatora płatności lub banku. Sprawdź czy nazwa domeny jest prawidłowa i czy ma certyfikat bezpieczeństwa SSL widoczny na pasku adresowym w przeglądarce.
• Korzystaj z usług zaufanych i uznanych na rynku operatorów. Twój niepokój powinno wzbudzić żądanie podania danych z karty płatniczej na stronie bliżej nieznanego sklepu bez możliwości wyboru innego rodzaju płatności.
• Zwracaj uwagę na to czy informacje na stronie, na której masz dokonać płatności, są sformułowane prawidłowo, logicznie, poprawnie gramatycznie i ortograficznie. Wszelkie błędy winny wzbudzić twój uzasadniony niepokój ponieważ legalny i profesjonalny sklep dba o każdy szczegół.
• W przypadku korzystania z zagranicznych sklepów, upewnij się w jakiej walucie jest podana cena. Zdarza się, że na stronie produktu jest ona pokazywana w złotówkach a na stronie płatności w dolarach lub euro.
• Unikaj korzystania z linków do płatności przesłanych w wiadomościach SMS, które bardzo często prowadzą do fałszywych stron operatorów płatności lub banków.
• W razie wątpliwości skontaktuj się ze sklepem i zażądaj wyjaśnień. W przypadku problemów z uzyskaniem kontaktu odstąp od takiej transakcji i poszukaj alternatywnego źródła.
• Bądź czujny jeśli sklep przy składaniu zamówienia żąda od Ciebie podania nadmiarowych informacji – może być to próba pozyskania Twoich poufnych danych, których utrata może narazić Cię na dotkliwe straty.
• Jeśli masz podejrzenia, że sklep może być instytucją fałszywą, lub już podałeś dane do swojej karty, skontaktuj się niezwłocznie z Twoim bankiem w celu zablokowania karty oraz zgłoś sprawę na Policję. 

 Święta to czas radości, którą chcemy dzielić z bliskimi. Zadbajmy, o to by chwila nieuwagi, lub nieprzemyślana decyzja nie wpłynęła na nasz nastrój. Życzymy udanych i bezpiecznych zakupów, ale nade wszystko spokojnych, radosnych oraz pełnych ciepła i pozytywnej energii Świąt Bożego Narodzenia.

Phishing

Kolejna porcja informacji z cyklu zagrożeń z dziedziny cyberbezpieczeństwa dotyczy tzw. phishingu.

Korespondencja elektroniczna jest obecnie jedną z najpopularniejszych form komunikacji. Codziennie otrzymujemy kilka a czasem nawet kilkadziesiąt e-mail zarówno prywatnych jak i służbowych. Wiadomości tą drogą przesyłają banki, instytucje, dostawcy usług, partnerzy biznesowi, klienci i niestety również cyberprzestępcy. Oczywiście żaden z nich nie podpisze się w ten sposób lecz będzie chciał podszyć się pod znanego nam nadawcę o czym pisaliśmy kiedyś w części dotyczącej phishingu. Bardzo często wysyłają oni wiadomości zawierające złośliwe oprogramowanie, które groźne jest nie tylko dla samego odbiorcy wiadomości. Mogą w sprzyjających warunkach sparaliżować całą organizację. Jak to się dzieje?
Hakerzy bardzo często podszywając się pod znane firmy czy instytucje przesyłają w mailach odpowiednio spreparowane załączniki zawierające złośliwe oprogramowanie tzw. mallware.

Otworzenie załącznika powoduje uruchomienie kodu, który - niekoniecznie natychmiast - zaczyna żyć na komputerze ofiary doprowadzając do wyłudzeń, kradzieży czy szyfrowania danych. Jednym z najgroźniejszych są oprogramowania z grupy ransomware, szyfrujące w celu wymuszenia okupu stacje nie tylko odbiorcy wiadomości, ale również dzięki zdolności do przenoszenia się na inne komputery  w sieci także inne stanowiska pracy. W ten sposób może w bardzo krótkim czasie zostać sparaliżowana sporej wielkości organizacja.

Jak się bronić przed takim atakiem? Zabrzmi banalnie, ale nie otwierać podejrzanych wiadomości a w szczególności załączników w nich przesłanych. Niestety ten błąd popełniamy bardzo często!
Bądźmy ostrożni w przypadku dziwnych wiadomości, których nie spodziewaliśmy się, albo co do którym mamy wątpliwości czy nie otrzymaliśmy ich omyłkowo.
Poinformujmy o takim fakcie administratora swojej sieci lub dostawcę usługi pocztowej. Bardzo ważne jest by mieć na stacji oprogramowanie antywirusowe z najnowszymi sygnaturami oraz, co zalecamy, zaporę sieciową, która jako element ochronny wspomaga nas w skutecznym zabezpieczeniu swojego komputera.  Będąc pracownikiem nie otwierać prywatnej poczty na służbowym komputerze – ryzykujemy wówczas bezpieczeństwem nie tylko swoim ale również naszego pracodawcy.

Historycznie często stosowano tajny ciąg słów lub zdań by w ten sposób osoba je wypowiadająca mogła się uwierzytelnić. Pamiętamy słynne „Najlepsze kasztany rosną na placu Pigalle” które w połączeniu z odzewem „Zuzanna lubi je tylko jesienią” i kontrodzewem „Przesyła Ci świeżą partię” w słynnym polskim filmie sprawiało, że nieznajomi ludzie zaczynali sobie ufać. Obecnie również stosuje się tę metodę w sytuacji kiedy chcemy sprawić, aby jakiś system teleinformatyczny nam zaufał i uznał, że może nas dopuścić do informacji które ma prawo właśnie nam udostępnić. Zazwyczaj w tym celu stosuje się kombinację identyfikatora o skojarzonego z nim hasła. Musimy przedstawić się, zidentyfikować się, podając np. login_name do konta pocztowego aby następnie po podaniu hasła dokonać tzw. autentykacji.
Zazwyczaj hasło stanowi ciąg znaków o określonej minimalnej liczbie, składający się z kombinacji małych i dużych liter, cyfr oraz tzw. znaków specjalnych np. !@#$%&.,)(.
To jak bardzo skomplikowane i trudne do odgadnięcia (złamania, przejęcia) jest hasło przekłada się wprost na bezpieczeństwo danych, do których para identyfikator-hasło broni dostępu.
Musimy mieć świadomość, że przestępcy chcący wejść w posiadanie naszych informacji lub pieniędzy, dzięki coraz to potężniejszej mocy obliczeniowej popularnych komputerów, dysponują coraz to skuteczniejszymi metodami łamania haseł. Do niedawna za bezpieczne uważano hasła składające się z 8 znaków, teraz zaleca się aby miały już minimum 10 albo wręcz 12 - a każdy znak więcej zwiększa bezpieczeństwo.  Na złamanie hasła składającego się z 8 znaków potrzeba obecnie mniej niż 8 h, zaś 12 znakowego ok 1 roku. To tłumaczy dlaczego jesteśmy wciąż zachęcani do częstego zmieniania hasła.


Phishing jest metodą oszustwa, w której przestępca podszywa się pod inną osobę, lub instytucję w celu wyłudzenia wrażliwych danych należących do użytkownika (takich jak np. dane logowania, hasła, numery konta bankowego lub karty kredytowej), lub nakłonienia ofiary do wykonania określonych działań. Atak ten jest oparty na metodach inżynierii społecznej i wykorzystuje naturalną cechę człowieka jaką jest zaufanie. Atakujący podszywa się bowiem pod legalnie działające organizacje, instytucje, agencje rządowe czy dostawców usług z którymi na co dzień jesteśmy w stałym kontakcie. Doskonale przygotowane zarówno pod względem graficznym jak i treści wiadomości e-mail, w sposób grzeczny i przekonywujący informują o konieczności kontaktu w celu np. potwierdzenia informacji, uzupełnienia danych koniecznych do kontynuacji współpracy, uregulowania powstałej drobnej różnicy w płatnościach, często informują o doskonałej krótkookresowej ofercie sklepu on-line lub o pewnych problemach, których rozwiązanie wymaga zalogowania sę do systemu. Do wiadomości najczęściej dołączony jest link, który przekierowuje ofiarę ataku do fałszywej strony na której dochodzi albo do kradzieży tożsamości, albo do zainfekowania urządzenia z którego ta osoba korzysta w celu późniejszej penetracji systemu komputerowego i kradzieży danych. Tego typu ataki są przygotowywane na coraz wyższym poziomie, dlatego trudno jest odróżnić prawdziwą wiadomość od wiadomości phishingowej.
Jak więc rozpoznać phishing? Czujność naszą powinny wzbudzać każde wiadomości i komunikaty z prośbą o ujawnienie osobistych i poufnych informacji za pośrednictwem poczty elektronicznej lub stron internetowych.

Jak można się ochronić przed takim atakiem?

- Miej dobre nawyki i nie reaguj na linki w niechcianych wiadomościach e-mail, pochodzących od nieznanych Ci osób lub instytucji oraz na portalach społecznościowych.
- Nigdy nie otwieraj załączników w takich wiadomościach
- Dokładnie sprawdzaj adres strony. Często strony są doskonale spreparowane i sprawiają wrażenie poprawnych, ale adres URL mają inny niż oryginalny adres instytucji (np. inna domena)
- Nigdy nie ujawniaj nikomu swojego hasła. Tego typu prośba powinna zawsze wzbudzić podejrzenie!
- Nie przekazuj nikomu poufnych danych – przez telefon, osobiście ani przez e-mail lub stronę internetową.
- Dbaj o to by korzystać z legalnego oprogramowania, z aktualnej wersji przeglądarki, instalują najnowsze poprawki zabezpieczeń.
- Korzystaj z oprogramowania antywirusowego, szereg producentów posiada narzędzia do ochrony przed phishingiem.

Programy antywirusowe

Świat, w którym żyjemy otacza nas coraz szczelniej różnego rodzaju systemami komputerowymi i teleinformatycznymi, które ułatwiają nam zarówno załatwianie zawiłych spraw urzędowych jak i upraszczają nam chociażby robienie zakupów. Takie systemy są również wykorzystywane do świadczenia przez Elektrociepłownię „Zielona Góra” S.A. usług kluczowych. Musimy jednak pamiętać, że korzystanie z jakiegokolwiek systemu informatycznego narażone jest na szereg zagrożeń, prób ataków (wirusy, robaki, trojany, phishing, programy szpiegujące itp.), których złożoność nieustannie rośnie.  Dlatego Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A.  pragnie wspierać Państwa, jako użytkowników dostarczanych przez nas usług, w budowaniu świadomości i wiedzy w obszarze zagrożeń z obszaru cyberbezpieczeństwa oraz skutecznych sposobów zabezpieczania się przed tymi zagrożeniami.

Podstawowym i najważniejszym narzędziem ochrony naszych urządzeń, komputerów, laptopów, tabletów czy telefonów komórkowych oraz danych na nich zawartych są programy antywirusowe, które muszą być regularnie uaktualniane. Już nawet powszechnie dostępne, darmowe wersje systemów antywirusowych, wielokrotnie zwiększają poziom zabezpieczenia naszych urządzeń przed penetracją złośliwego oprogramowania mogącego skutecznie zniszczyć nasze dane. Już dzisiaj sprawdź więc czy Twój laptop, tablet czy telefon komórkowy ma zainstalowany program antywirusowy z aktualną bazą wirusów.